Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường

Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường Phú Thọ như một tác phẩm nghệ thuật tọa lạc tại một ngọn đồi lãng mạn. Nơi đây như tái hiện lại không gian sống và thổi hồn vào văn hoá Mường giúp nó không bị lụi tàn. Hôm nay hãy cùng chúng tôi khám phá nét độc đáo của bảo tàng không gian văn hóa Mường nhé. Bảo tàng không gian văn hóa Mường nằm trên một ngọn đồi nhỏ trong thung lũng đá vôi ở Phú Thọ. Với diện tích khoảng 5 ha, nơi đây từng là nơi sinh sống của người Mường thời xa xưa và cũng là bảo tàng tư nhân đầu tiên tại Việt Nam. Bảo tàng Không gian văn hóa dân tộc Mường không giống như những bảo tàng khác. Ở đây các hiện vật được trưng bày một cách tự nhiên, đơn giản trong một không gian xanh mát với những bông hoa khoe sắc và hàng cây xanh mướt. Bên cạnh đó, bằng cách trang trí guồng nước ngay tại lối vào, bảo tàng như tái hiện lại môi trường sống của người dân tộc Mường một cách sinh động. Cồng chiêng, tượng gỗ cũng được trang trí tinh tế giúp nổi bật nét văn hóa và lối sống của người Mường thời xưa. Không những thế, 4 ngôi nhà sàn được làm từ tre và lá cọ cũng là một điểm đặc biệt được nhiều người yêu thích khi đến Bảo tàng Không gian Văn hoá Mường Phú Thọ. Mỗi ngôi nhà là đại diện cho một tầng lớp trong xã hội Mường. Điểm nhấn nổi bật nhất về mặt kiến trúc là hệ thống 4 ngôi nhà sàn nguyên bản. Đây là những công trình được phục dựng chính xác theo cấu trúc truyền thống và đại diện cho từng tầng lớp xã hội Mường cổ: Nhà Lang: Ngôi nhà lớn và cao nhất, đại diện cho tầng lớp thống trị. Cấu trúc nhà rộng rãi với nhiều gian, mái ngói rêu phong, cột gỗ to, cầu thang đôi. Bên trong được trang trí trang nghiêm với khu vực thờ tự, cồng chiêng quý và các biểu tượng quyền lực của người Lang. Nhà Ậu: Nơi ở của những người giúp việc hoặc người thân tín trong hệ thống cai quản của người Lang. Kiến trúc vẫn giữ được sự bền chắc nhưng đơn giản hơn, không có không gian thờ chính. Nhà Nóc: Đại diện cho tầng lớp bình dân. Kết cấu khiêm tốn hơn, sử dụng vật liệu sẵn có trong tự nhiên như tre, nứa, mái lá cọ. Bên trong là nơi sinh hoạt của các gia đình nhiều thế hệ. Nhà Nóc Trọi: Là nhà của tầng lớp thấp nhất, thường đơn sơ nhất, vách nứa, mái rơm, diện tích nhỏ, nhưng vẫn tuân theo cấu trúc sàn đặc trưng để tránh ẩm thấp. Việc bố trí 4 kiểu nhà theo thứ tự từ cao xuống thấp (theo địa hình thung lũng) tạo thành một quần thể mạch lạc. Đây là yếu tố phản ánh rõ nét hệ thống phân tầng xã hội của người Mường, nét đặc trưng trong văn hóa bản địa. Toàn bộ công trình trong bảo tàng đều sử dụng vật liệu truyền thống như gỗ lim, tre, nứa, rơm, lá cọ, đá núi… Mỗi ngôi nhà đều là kết quả của quá trình tháo dỡ, vận chuyển từ bản Mường gốc về đây và được phục dựng thủ công theo nguyên bản cũ. Đây là một quá trình tốn nhiều năm công phu, thể hiện sự dốc lòng trong tâm trí và công sức của chủ đầu tư và đội ngũ xây dựng. Mỗi chi tiết từ xà gồ, cột cái, mái nhà, bậc thang, gian bếp đến khung cửa đều được giữ nguyên tinh thần nguyên bản. Điều này giúp không gian không chỉ giống “về hình” mà còn “đúng về hồn”, gợi cảm giác mới mẻ, thích thú hơn cho mọi người. Không dừng lại ở tái hiện nhà ở, bảo tàng còn khéo léo lồng ghép nghệ thuật đương đại vào trong bố cục không gian. Trong đó, Muong Studio là không gian điển hình thể hiện rõ nét yếu tố này. Đây là khu nhà hiện đại được xây bằng vật liệu tự nhiên với vị trí giữa lòng rừng già. Muong Studio cũng là nơi thường xuyên diễn ra các triển lãm nghệ thuật đương đại và sự kiện giao lưu văn hóa. Sự kết hợp giữa kiến trúc truyền thống và hơi thở hiện đại tạo nên một tổng thể sống động, đa lớp. Điều này giúp mỗi người khi đến đây đều có cảm giác “vừa như trở về quá khứ, vừa như khám phá tương lai”. Điều khiến Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường trở nên khác biệt nằm ở kho tàng hơn 3.000 hiện vật. Đây là các hiện vật do chính tay họa sĩ Vũ Đức Hiếu sưu tầm trong suốt hơn 10 năm rong ruổi khắp bản làng Mường tại Sơn La, Thanh Hóa, Phú Thọ..Các hiện vật ở đây được bày trí trong chính không gian sống nguyên mẫu, khiến cho từng món đồ như được “sống lại” giữa đời thực. Những hiện vật nổi bật nhất có thể kể đến như: Nhạc cụ truyền thống như chiêng Mường, khèn bè, trống đồng, trang phục dân tộc Mường từ áo dài của phụ nữ quý tộc đến trang phục lao động giản dị của dân thường, nông cụ cổ như cuốc, rìu đá, bẫy thú, dao rựa..Ngoài ra du khách còn được thưởng thức những món ngon gần bảo tàng không gian văn hóa Mường như: lẩu di sản, chả cuốn lá bưởi,... Bảo tàng Không gian Văn hóa Mường là một cánh cổng dẫn lối về với quá khứ. Đây là nơi bạn có thể nhìn thấy, sờ thấy và cảm nhận được cả một nền văn hóa đang thở. Nếu đang tìm một địa điểm vùng cao Tây Bắc để có thể “xách balo lên và đi” và ghé thăm bảo tàng bạn nhé!

Phú Thọ 78 lượt xem Từ tháng 01 đến tháng 12.

Ngày cập nhật : 11/12/2025