Câu chuyện đầy thú vị và hương vị độc đáo của bún Mạch Tràng, món đặc sản mộc mạc mang trong mình cả bề dày lịch sử của vùng đất Cổ Loa (Hà Nội). Hãy nghe Vũ Mai Ngọc Ánh (Hà Nội) một travel blogger nổi tiếng bật mí .
Thoát khỏi hình dung về những sợi bún trắng tinh, mềm mượt bạn vẫn hay gặp, hôm nay mình sẽ kể bạn nghe về một "di sản" ẩm thực đang giấu mình tại đất kinh đô Cổ Loa. Bạn có tò mò về một món bún mà trong từng sợi lại dường như đang thì thầm câu chuyện của cả ngàn năm lịch sử không? Đó chính là bún Mạch Tràng, một đặc sản mộc mạc nhưng đầy kiêu hãnh của làng Mạch Tràng, thuộc xã Cổ Loa, huyện Đông Anh.
Ngay từ vẻ ngoài, bún Mạch Tràng đã tạo nên sự khác biệt với sợi bún to, tròn và mang màu trắng đục đặc trưng của gạo. Khi cầm lên, bạn sẽ cảm nhận rõ rệt độ dai, giòn và một mùi thơm dẻo rất mộc mạc. Người dân nơi đây vô cùng tự hào về sản phẩm của mình vì quy trình làm hoàn toàn thủ công. Họ cam kết không sử dụng bất kỳ hóa chất hay chất bảo quản nào, giữ trọn hương vị nguyên bản của hạt gạo.
Ảnh sưu tầm
Tên gọi của làng Mạch Tràng cũng ẩn chứa nhiều ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Thuở xưa, vua An Dương Vương đã mang giống lúa Mạch quý từ Phú Thọ về và dạy dân cấy trồng, nên tên làng được đặt là "Mạch". Về sau, đến thời vua Ngô Quyền, nơi đây được chọn để mở trường học quốc gia, nên được gọi là "Mạch Trường". Qua thời gian, người dân gọi chệch đi thành "Mạch Tràng" và cái tên đó được giữ cho đến ngày nay.
Tuy giống lúa Mạch xưa không còn, người dân Mạch Tràng vẫn cực kỳ kỹ tính trong việc tuyển chọn nguyên liệu. Họ thường dùng gạo C70 hoặc Mộc Tuyền, nhưng thóc phải được lưu kho ít nhất hai tháng để hạt gạo "hết nhựa". Công đoạn ngâm ủ gạo là bí quyết lớn nhất, kéo dài từ 2 đến 4 ngày, khác hẳn việc ngâm qua đêm của bún thông thường. Bột sau khi xay sẽ được ép trong túi vải thô cho thật khô kiệt nước rồi mới đưa vào công đoạn vắt bún.
Quy trình làm thủ công tỉ mỉ như vậy giúp sợi bún Mạch Tràng có một ưu điểm vượt trội về độ bảo quản. Sợi bún thành phẩm có thể để được từ 2 đến 3 ngày mà không hề bị chua hay hỏng. Đây là điều mà các loại bún thương mại ngâm ủ ngắn ngày khó lòng làm được. Năng suất của cách làm truyền thống cũng thấp hơn, khi một cân gạo chỉ cho ra khoảng 2kg bún.
Ảnh sưu tầm
Khi bạn ghé thăm các "lò" bún tại Mạch Tràng, bạn sẽ nhận thấy một điều rất đặc biệt. Bạn sẽ khó tìm thấy mùi chua nồng, đặc trưng của các thùng ngâm gạo ở những nơi khác. Lý do là vì người dân ở đây có ý thức giữ gìn vệ sinh chung rất cao. Sau mỗi ngày làm việc, tất cả nong, nia, thúng, và vải lọc đều được giặt sạch rồi phơi khô cẩn thận.
Để cảm nhận trọn vẹn hương vị nguyên bản, mình nghĩ bạn nên thử món bún xào rau cần. Đây chính là món ăn đã làm nên tên tuổi cho đặc sản này theo đúng truyền thuyết lịch sử. Sợi bún to, dai giòn được xào trên lửa lớn cùng với rau cần tươi, tạo nên một món ăn thanh đạm mà ngon lạ thường. Nhiều người còn xào chung với một chút thịt bò hoặc lòng để tăng thêm hương vị cho món ăn.
Nhờ đặc tính sợi bún dai, giòn và không hề bị nát khi nấu, bún Mạch Tràng cũng rất hợp cho các món bún nước. Bạn có thể dùng bún để nấu các món như bún mọc, bún sườn, hoặc bún dọc mùng. Ngoài ra, một cách ăn dân dã mà mình rất thích là dùng bún Mạch Tràng để ăn cùng đậu phụ rán nóng. Bạn hãy chấm bún với mắm tôm pha chanh ớt, hương vị mộc mạc ấy sẽ khiến bạn nhớ mãi.
Ảnh sưu tầm
Bún Mạch Tràng đã được công nhận là sản phẩm nhãn hàng truyền thống của Hà Nội vào năm 2018. Sản phẩm cũng bắt đầu xuất hiện ở các hội chợ nông sản và ẩm thực. Tuy vậy, bún chủ yếu vẫn được tiêu thụ tại các chợ lân cận trong huyện Đông Anh. Vì vậy, nếu bạn muốn thử hương vị bún cổ truyền chính gốc, mình khuyên bạn nên thực hiện một chuyến du ngoạn về Cổ Loa.
Một chuyến đi về Cổ Loa bây giờ dường như mang thêm thật nhiều ý nghĩa, bạn nhỉ? Bạn không chỉ đến để thăm lại một di tích lịch sử vĩ đại, bạn còn có cơ hội "nếm" thử chính dòng chảy thời gian qua từng sợi bún Mạch Tràng mộc mạc. Hành trình khám phá ẩm thực Hà Nội của bạn chắc chắn sẽ có thêm một dấu ấn sâu đậm và khó quên sau trải nghiệm này.
Tải ứng dụng Travelviet
vn
en
ja
ko
zh
